Onlangs verscheen het nieuwe themanummer 'Gezondheid & Welzijn' van Stedebouw & Architectuur. De gasthoofdredacteur van die editie is Yvonne Witter (ZorgSaamWonen). De focus in dit themanummer is vooral gericht op 'bouwen voor ontmoeting'.
In deze nieuwe uitgave lees je vele diepgaande inzichten in prominente maatschappelijke ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor architecten en stedenbouwers. Zo stelt architect Ianthe Mantingh (Zijdekwartier Architecten): “Omdat ons een zorgtekort staat te wachten, hebben we helemaal geen keuze of we het leuk vinden om elkaar meer te ontmoeten. We moeten er juist meer voor elkaar zijn. Als er echter geen contact is tussen mensen, is er nooit vertrouwen en saamhorigheid en is er ook nooit hulp over en weer. Zo gaat het in heel veel buurten in Nederland en ik vind dat doodeng.”
“Tegenwoordig gaat het vooral over de woningnood, waarbij het verontrustend is dat er alleen maar op aantallen wordt gefocust. Als snelle oplossing wordt hier en daar een blokje geplaatst, met weinig samenhang en kwaliteit. We hebben echter een veel grotere verantwoordelijkheid dan dat. Laten we het nu alsjeblieft goed doen! Dat hoeft helemaal geen extra tijd en geld te kosten, maar vooral wat extra aandacht. Een gebouw kan nooit een doel op zichzelf zijn.” Lees ook het interview met Mantingh dat, naast het magazine-artikel, vandaag is verschenen op onze website.
Leren ontwerpen voor collectieven
Ook de architecten van AG NOVA, Jeroen Osendarp en Joris te Witte, realiseren zich maar al te goed wat er van architecten momenteel wordt verwacht: “We moeten weer leren ontwerpen voor collectieven en voor ontmoeting als bouwsteen voor sociale cohesie. Door jarenlang doelgroepen en functies als wonen, werken en zorg uit elkaar te trekken, hebben we in onze bestaande steden monoculturen gecreëerd. Zoom je bijvoorbeeld in op de Vinex-wijken, dan zie je dat die architectuur er niet op is gericht om elkaar te ontmoeten en de samenleving te faciliteren. Nog in de jaren zestig en zeventig maakten volkshuisvesters als Aldo van Eijck, Piet Blom en Herman Hertzberger wél plekken waar je elkaar kon ontmoeten. Daarom denken wij altijd na over hoe een gebouw een rol kan spelen in de buurt en hoe je met verschillende doelgroepen door elkaar in één gebouw kunt wonen.”
Jezelf gezien voelen
Vanuit de wetenschap wordt ook intensief gekeken naar de interactie tussen de mens, gebouw en omgeving. Daarover spraken we de HAN-onderzoekers Kim Hamers en Nienke Moor. Ontmoeten, zo leren we van het duo, gaat niet alleen over een praatje maken of samen leuke dingen doen. Het gaat er ook om dat jij in jouw wooncomplex de mensen van gezicht herkent. Dat hangt niet alleen samen met gevoelens van veiligheid, maar ook met een gevoel van jezelf gezien voelen door omwonenden. Zo krijgen mensen het idee dat ze onderdeel uitmaken van een grotere groep, zonder dat daar heel intensief contact aan te pas hoeft te komen. Daarbij bepaalt het ruimtelijk ontwerp waar mensen elkaar in een complex ontmoeten, hoe groot die kans is en in welke sfeer dat gebeurt.
In dit verband is ook veiligheid een belangrijk thema. Carolien Vermaas (AAG) komt dat vaak tegen in de corporatiesector en stelt: “Het belangrijkste op het gebied van veiligheid is eerder de sociale veiligheid dan de fysieke. Hoe ga je met elkaar om? Als je goed met elkaar wilt wonen, het goed wilt hebben en goed voor jezelf wilt zorgen, is contact met elkaar de allerbelangrijkste basis. Toch is het schrijnend dat ik zoveel eenzaamheid tegenkom, ook in corporatiewoningen en koopcomplexen met een VVE. Van eenzaamheid wordt niemand blij. Aan de sociale kant luistert het heel nauw. Wat laat je toe en wat niet? Mensen vinden dat lastig: het omgaan met andersdenkenden, die er anders uitzien, met een andere cultuur, achtergrond of taal. Op die manier is die sociale veiligheid altijd wel spannend en ingewikkeld.”
Alvar Aalto
Wie niet alleen is geïnteresseerd in het ‘stedelijk weefsel’ om ontmoetingsgericht te kunnen bouwen, komt in het nieuwe magazine ook aan zijn trekken. Zo vertelt architect Ard Hoksbergen in de rubriek Bouwiconen over zijn grote inspiratiebron: Villa Mairea van Alvar Aalto. Verder gaan we dieper in op de nieuwe publicatie Powered by AI. Daarin schrijven landschapsarchitecten van LOLA zeer uitgebreid over de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie voor architecten. Met onder meer ook uitleg over:
- tools voor parametrisch ontwerp;
- tools voor beeldbewerking;
- tools voor algemene processen, zoals efficiënt vergaderen en documentbeheer;
- tools voor geografische analyse en dataverwerking, zoals stroomlijnen van satellietbeelden.
Spannend wordt het in het slot van het boek over AI als de redactie álle teksten in ChatGPT ‘stopt’ en met de chatbox gaat communiceren over de inhoud.
Ten slotte in de rubriek Bouwstenen aandacht voor de Chinese stad Chengdu, die zich steeds meer ontwikkelt tot een van China’s belangrijkste architectuur- en designcentra. Zoals het interieur van onderstaande boekwinkel, dat continu blijft intrigeren. Hoe kan het dat we hier M.C. Escher achter vermoeden?
Je leest het allemaal in de nieuwe Stedebouw & Architectuur, die abonnees terugvinden in de bibliotheek.
Bron: Stedebouw & Architectuur, Foto bovenaan: project Magnolia, 153 appartementen in Alphen aan de Rijn (Zijdekwartier Architecten).
