Michiel van Willigen is wethouder in Zwolle. Hij is portefeuillehouder voor onder meer de beleidsterreinen gezondheid, sociale basis en jeugd. Zwolle is mede-initiatiefnemer van het Blue Zone Festival. We spreken met Michiel over het belang van gezonde leefomgevingen en de visie en aanpak van Zwolle daarbij. Michiel: “Wij benaderen het thema gezondheid op wijkniveau altijd in combinatie met de thema’s bestaanszekerheid en kansgelijkheid. Wijken verschillen van elkaar, en mensen in die wijken natuurlijk ook. Dus is het van belang om echt te weten wat er in de wijken speelt en leeft. Wijkgericht werken speelt daarin een essentiële rol. Elke twee jaar onderzoeken we uitgebreid hoe het er in wijken aan toe gaat. Dat geeft inzicht in trends die je kunt benutten om focus te leggen op die dingen die aandacht vergen. Dat kan dus betekenen dat we eerste vooral praten over bestaanszekerheid om, uiteindelijk, en mogelijk na allerlei acties, ook vragen over gezondheid zoals overgewicht en beweging aan de orde te laten komen. Doe je dat niet, dan sla je de plank mis”.
“De tijdgeest is ook sterk veranderd de laatste decennia. Het Lübeckplein hier voor het stadskantoor is daarvan een mooi voorbeeld. Dat heeft in korte tijd een gedaanteverwisseling ondergaan van een anonieme plek naar een plein waarop bewoners sporten, tuinieren, skaten en elkaar ontmoeten. Dit plein is zo’n mooi voorbeeld omdat toen het nog niet eens zo lang gelang geleden werd aangelegd vooral voor grandeur moest zorgen. Een plein bij het stadskantoor hoorde een zekere uitstraling te hebben dat eerder neigde naar status dan naar gezelligheid. Een element als groen paste daar absoluut niet in. Het Lübeckplein lijkt indertijd vooral van bovenaf ontworpen te zijn; niet vanuit ooghoogte. Terwijl daar juist de belevingswaarde zit. Daar hebben we van geleerd. We geven enerzijds veel ruimte aan bewonersparticipatie en anderzijds geven we als gemeente aan ontwerpers ook invalshoeken als gezondheid mee. Dan zie je opeens andersoortige plekken, bijvoorbeeld gericht op leefstijl ontstaan”.
Zwolle is de laatste decennia snel gegroeid. De stad is voller en drukker geworden, en levendiger. De financiële opbrengsten die met de vele nieuwe woningbouw gepaard gingen, zijn ook deels ingezet om anders om te gaan met ruimtelijke opgaven. Zowel qua proces als inhoudelijk. Waar het gaat om de processen wordt er nadrukkelijk overkoepelend gekeken, intern en extern. Zo wordt een organisatie als Sportservice Zwolle ook vaak om een visie gevraagd ten aanzien van nieuw te realiseren leefomgevingen. Juist op het vlak van gezondheid en bewegen. Michiel: “De Spoorzone is zo’n grote gebiedsontwikkeling waar we de lessen die we hebben opgedaan willen en kunnen toepassen. Zoals het zorgen voor een verblijfsklimaat in de openbare ruimte. Groen speelt daarin een rol van betekenis, zeker om mensen meer te laten bewegen. Maar los van grootschalige gebiedsontwikkelingen als de Spoorzone kijken we ook naar de bestaande wijken en ruimten. Zo hebben we Park Wezenlanden, het drukst bezochte park in de stad, veel meer als verblijfsgebied ingericht. Nu is er een kinderboerderij met speeltuin, een panna voetbalveldje, een basketbalveld, een skatebaan, een strand, horeca, om maar enkele voorzieningen te noemen. Zwolle is ook een stad met veel water. En rondom water zijn er sowieso geweldige mogelijkheden voor verblijfsgroen”.
“En dan kom ik weer terug bij het begin van ons gesprek: in wijken en buurten met meer welvaart is het echt makkelijker om een thema als gezondheid waar te maken. In andere wijken zul je dat toch moeten doen via andere kanalen, zoals onderwijs of hulp. Zo is in Holtenbroek een beweegmakelaar actief. Deze wordt betaald vanuit de gemeente en heeft als taak om onder andere mensen met chronische ziekten of mentale klachten te helpen bewegen. Maar ook mensen die het financieel zwaar hebben. En in Assendorp en Zwolle-Zuid is er een leefstijlloket, geïnitieerd en gerund door twee enthousiaste leefstijlcoaches. Zwollenaren kunnen daar terecht voor gratis advies of coaching waar het gaat om beweging, voeding, slaap, medicijngebruik en meer. Het mooie van dit leefstijlloket is dat het gekoppeld is aan huisartsenpraktijken en je direct kunt worden doorverwezen. Korte lijnen. Ook hier dragen we als gemeente aan bij, alhoewel een investering vanuit zorgverzekeraars ook mooi zou zijn. Maar die zijn nog wat te voorzichtig. Dat heeft natuurlijk met hun businessmodel te maken”.
“Ook corporaties doen veel goeds op dit vlak. In prestatieafspraken worden ook afspraken gemaakt over maatwerk-acties in wijken. In Holtenbroek zijn er in complexen van SWZ buurtkamers waar mensen samenkomen om te eten of andere ontmoetingen. Elders worden bewoners in geschakeld als buurtcoach, worden buurtmuseumpjes ingericht om de kracht van de buurt zichtbaar te maken. En wijkbewoners doen projecten op het vlak van onder meer leefbaarheid. Als gemeente faciliteren we een en ander actief. Als iets aantoonbaar gaat werken, dan zijn er ook heel veel potjes voor".
